Đối với các vụ án tranh chấp liên quan đến đất đai và tài sản gắn liền với đất thì việc xem xét, thẩm định tại chỗ là một biện pháp thu thập chứng cứ do Thẩm phán tiến hành được quy định trong Bộ luật tố tụng dân sự. Đây là một biện pháp thu thập chứng cứ rất quan trọng, có ý nghĩa cho việc giải quyết vụ án một cách khách quan, chính xác và đúng quy định của pháp luật.
Tại khoản 1 Điều 101 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 (BLTTDS) quy định “Theo yêu cầu của đương sự hoặc khi xét thấy cần thiết, Thẩm phán tiến hành việc xem xét, thẩm định tại chỗ với sự có mặt của đại diện Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc Công an xã, phường, thị trấn hoặc cơ quan, tổ chức nơi có đối tượng cần xem xét, thẩm định và phải báo trước việc xem xét, thẩm định tại chỗ để đương sự biết và chứng kiến việc xem xét, thẩm định đó”. Căn cứ quy định trên, thì việc tiến hành thẩm định tại chỗ trong các vụ án dân sự, Viện Kiểm sát nhân dân không phải là thành phần tham gia. Tuy nhiên, khoản 2 Điều 21 BLTTDS năm 2015 quy định “Viện kiểm sát tham gia các phiên họp sơ thẩm đối với các việc dân sự; phiên tòa sơ thẩm đối với những vụ án do Tòa án tiến hành thu thập chứng cứ hoặc đối tượng tranh chấp là tài sản công, lợi ích công cộng, quyền sử dụng đất, nhà ở …”. Từ đó sẽ gây khó khăn cho Kiểm sát viên khi tiếp cận, nghiên cứu hồ sơ vụ án vì Kiểm sát viên chỉ tiếp cận hồ sơ từ khi Tòa án chuyển hồ sơ vụ án cùng Quyết định đưa vụ án ra xét xử theo quy định tại khoản 2 Điều 220 BLTTDS mà không trực tiếp khảo sát thực trạng tài sản các đương sự tranh chấp.
Tuy nhiên, theo quy định tại tiểu mục 1.2, mục 1, phần I giải đáp vướng mắc về pháp luật dân sự, hành chính số 6183/VKSTC-V14 ngày 25/12/2019 “Theo quy định của Bộ Luật TTDS thì Viện Kiểm sát không tham gia trực tiếp vào việc xem xét, thẩm định tại chỗ để kiểm sát. Trên thực tế, nếu được cơ quan có thẩm quyền mời tham dự thì Kiểm sát viên nên tham gia và ký vào biên bản với tư cách người được mời tham gia việc xem xét, thẩm định tại chỗ,…”. Do vậy, để khắc phục những khó khăn trên, trong năm 2021, Viện Kiểm sát nhân dân thị xã Long Mỹ đã phối hợp tốt với Tòa án cùng cấp trong việc xem xét, thẩm định tại chỗ đối với 29 vụ án tranh chấp dân sự. Viện kiểm sát tham gia cùng đoàn thẩm định đúng thời gian đã được thông báo đối với những tranh chấp liên quan đến đất đai và tài sản trên đất nhằm đảm bảo việc thu thập tài liệu, chứng cứ khách quan, đầy đủ, làm cơ sở cho việc giải quyết vụ án đúng pháp luật. Hoạt động kiểm sát này của Kiểm sát viên là một hoạt động thể hiện rõ chức năng kiểm sát các hoạt động tố tụng của Tòa án ngay từ khi Tòa án thụ lý vụ án. Đồng thời, hoạt động phối hợp này đã giúp việc nghiên cứu, định hướng giải quyết vụ án được đúng đắn và đảm bảo thời hạn chuẩn bị xét xử vụ án.
Kiểm sát viên phối hợp cùng Tòa án xem xét, thẩm định tại chỗ
vụ án tranh chấp chia tài sản là quyền sử dụng đất khi ly hôn
Hiện nay, tình hình dịch bệnh Covid – 19 đang diễn biến phức tạp trên địa bàn, nhưng với quyết tâm thực hiện nhiệm vụ kép “Vừa chống dịch, vừa hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị”, Lãnh đạo Viện Kiểm sát nhân dân thị xã Long Mỹ đã phân công Kiểm sát viên tham gia 100% các cuộc xem xét, thẩm định do Tòa án tổ chức, quá trình thực hiện nhiệm vụ phải tuân thủ nghiêm túc nguyên tắc “5K” do Bộ Y tế khuyến cáo, từ đó đẩy nhanh tiến độ giải quyết án dân sự tại địa phương, đáp ứng yêu cầu bức thiết của người dân.